[Chi tiết] Cách đo huyết áp chính xác nhất từ chuyên gia

Cấu tạo của máy đo huyết áp.

Trên thị trường hiện nay có 2 dòng máy đo huyết áp phổ biến được sử dụng nhiều tại bệnh viện, các cơ sở y tế và tại các gia đình có nhu cầu theo dõi huyết áp tại nhà:

• Máy đo huyết áp cơ.
• Máy đo huyết áp điện tử.

Mỗi dòng máy đo huyết áp sẽ có những cấu tạo chung và có những điểm khác nhau. Tuy nhiên muốn biết các đo huyết áp chuẩn thì chúng ta cần tìm hiểu về cấu tạo của từng dòng máy đo huyết áp.

1. Cấu tạo máy đo huyết áp cơ.

Máy đo huyết áp cơ là máy đo cơ bản, được sử dụng rộng rãi tại các bệnh viện cũng như các tổ chức y tế. Máy đo huyết áp cơ có cấu tạo gồm:

• Vòng quấn: Vòng quấn của máy đo huyết áp cơ làm bằng vải, có thể chỉnh sửa kích cỡ khác nhau để phù hợp với bắp tay người bệnh.
• Đồng hồ đo chỉ số: Trên mặt đồng hồ có hiển thị các chỉ số huyết áp tính theo đơn vị mmHg.
• Bóng bóp cao su: là dụng cụ bơm hơi vào vòng bít nhằm làm tạo một áp lực tác động lên thành động mạch. Quả bóng bóp cao su sẽ được nối với vòng bít bằng một hệ thống ống dây cao su.
• Ống nghe: Tác dụng của ống nghe là khuếch đại âm thanh của mạch đập, giúp phát hiện huyết áp tại thì tâm thu và tâm trương động mạch.

2. Cấu tạo cơ bản của máy đo huyết áp điện tử.

Máy đo huyết áp điện tử chia thành máy đo huyết áp bắp tay và máy đo huyết áp cổ tay. Mặc dù cách sử dụng có khác nhau tại vị trí đo tuy nhiên nhìn chung máy đo huyết áp điện tử có cấu tạo gồm:

• Vòng quấn: tuỳ vào loại máy mà vòng quấn vào cổ tay hay bắp tay của bệnh nhân.
• Bơm khí để bơm hơi vào trong vòng quấn.
• Cảm biến áp suất có tác dụng cảm nhận áp lực tại thành động mạch
• Màn hình điện tử của máy hiển thị kết quả đo.

Cách đo huyết áp chuẩn nhất.

Cơ chế hoạt động chính của các dòng máy đo huyết áp đó là hệ thống khi sẽ được bơm đầu vào vòng bít tạo một lực ép vào thành động mạch, từ đó đo áp lực mà dòng máu tác động lên thành động mạch ở thì tâm thu và thì tâm trương.

1. Cách đo huyết áp đơn giản bằng máy đo huyết áp cơ.

• Bước 1: Chuẩn bị bệnh nhân và máy đo huyết áp cơ.

Để đo huyết áp được kết quả chính xác nhất thì bệnh nhân phải trong trạng thái dễ chịu, thoải mái nhất. 

Một vài chú ý cho bệnh nhân trước khi tiến hành đo huyết như sau:

• Tránh tập thể dục, tránh vận động mạnh và vận động gắng sức, tránh sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu, bia, cà phê,...trước khi tiến hành đo huyết áp.
• Bệnh nhân phải được nghỉ ngơi tối thiểu 30 phút trước khi được đo huyết áp.
• Đặc biệt với những bệnh nhân mắc hội chứng áo choàng trắng (bệnh nhân bị lo lắng, căng thẳng khi đến bệnh viện hoặc gặp bác sĩ) cần làm liệu pháp tâm lý trước giúp bệnh nhân ổn định lại tâm lý. Trong trường hợp bệnh nhân không trở lại trạng thái ổn định được thì bác sĩ phải hướng dẫn cho bệnh nhân về tự theo dõi huyết áp tại nhà.

Khi tiến hành đo huyết áp, tư thế bệnh nhân cũng tác động đến áp lực dòng máu lên thành động mạch, có thể cho kết quả không chính xác. Tư thế phù hợp nhất của bệnh nhân khi đo huyết áp bằng máy cơ như sau:

• Bệnh nhân nằm thẳng trên giường, chân để thẳng tránh chống chân hay bắt chéo chân.

• Tay đo để trên giường đặt ngang ngực. Chú ý tránh gập cổ tay, gập cẳng tay hoặc gồng cứng tay.
• Tay còn lại để thẳng trên mặt giường.

Sau khi đã chuẩn bị bệnh nhân xong, thì tiến hành chuẩn bị máy đo huyết áp cơ gồm: máy đo, ống nghe và kiểm tra xem các phần có hoạt động bình thường hay không.

• Bước 2: Quấn vòng bít quanh cẳng tay.

Tháo rộng vòng bít và luồn vào bắp tay của bệnh nhân, chú ý vị trí của vòng bít sao cho khoảng cách mép dưới của vòng bít cách nếp gấp khuỷu tay khoảng 2 - 3 cm . Vòng bít phải đặt chính xác sao cho vị trí vạch dấu của vòng bít đặt cùng hướng với mạch máu, vòng móc sắt không được đè lên mạch máu vì sẽ dẫn đến kết quả đo bị thiếu chính xác.

Kéo nhẹ nhàng đầu vòng bít qua vòng sắt quanh bắp tay. Siết vòng bít với một lực tay vừa phải. Dán đầu vòng bít vào khóa dán để có thể cố định vòng bít.

Cài đồng hồ đo lên phía trên vòng bít so cho tiện quan sát các chỉ số nhất.

Chú ý: Quấn vòng bít không quá chật cũng không quá lỏng sẽ làm kết quả đo không chính xác.

• Bước 3: Bắt đầu tiến hành đo huyết áp.

Đặt mặt nghe của ống nghe lên trên vị trí động mạch cánh tay và giữ nguyên trong suốt quá trình đo huyết áp .

Tay còn lại bóp bóng cao su và tiến hành bơm hơi vào vòng bít. 

Chú ý: Để loại trừ trường hợp bệnh nhân bị tăng huyết áp chưa được phát hiện, bác sĩ nên bơm hơi cho đến khi trên đồng hồ đo chỉ 200- 220mmHg thì dừng lại.

Từ từ tháo chốt bộ khóa truyền động trên bóng cao su và để áp lực khí trong vòng bít giảm dần. Luôn kiểm tra vòng quấn trong quá trình xả khí tránh trường hợp vòng quấn quá căng bị tuột ra.

Trong quá trình xả khí khỏi vòng bít, người đo cần chú ý theo dõi, nghe tiếng mạch đập xuất hiện. Ghi lại chỉ số của tiếng mạch đập đầu tiên nghe được.

Khi áp lực khí trong vòng bít tiếp tục giảm dần, âm thanh nhịp đập sẽ nhỏ dần và không còn nghe thấy. Người đo sẽ Ghi lại chỉ số của tiếng mạch đập cuối cùng.

• Bước 4: Tháo ống nghe, tháo đồng hồ đo, tháo vòng bít, cất máy đo huyết áp.
• Bước 5: Tiến hành đọc kết quả.

Đo huyết áp bằng máy đo huyết áp cơ sẽ đọc được hai chỉ số huyết áp.

Chỉ số huyết áp của tiếng mạch đập đầu tiên tương ứng với huyết áp tối đa, hay huyết áp tâm thu. Chỉ số huyết áp của tiếng mạch đập cuối cùng tương ứng với huyết áp tối thiểu, hay huyết áp tâm trương.

2. Cách đo huyết áp chuẩn bằng máy đo huyết áp điện tử.

• Bước 1: Chuẩn bị bệnh nhân.

Bước chuẩn bị bệnh nhân trong đo huyết áp bằng máy đo huyết áp điện tử tương tự như máy đo huyết áp cơ 

• Bước 2: Quấn vòng bít.

Đối với máy đo huyết áp điện tử có 2 loại máy đo huyết áo cổ tay và máy đo huyết áp bắp tay.

Cách quấn vòng bít của máy đo huyết áp bắp tay sẽ tương tự máy đo huyết áp cơ.

Còn cách quấn vòng bít của máy đo huyết áp cổ tay sẽ có chít khác biệt. Vị trí quấn ở cổ tay bệnh nhân, mép dưới vòng bít cách cổ tay 1-2cm và quấn trên nền da trần, không quấn qua lớp quần áo.

• Bước 3: Tiến hành khởi động máy và cho máy hoạt động.

Sau khi đã chuẩn bị bệnh nhân, dụng cụ đầy đủ và quấn vòng bít, tiến hành ấn nút ON/OFF/START để khởi động máy và máy sẽ bắt đầu tiến hành đo. Trong quá trình đo bệnh nhân giữ nguyên tư thế, không cười đùa, nói chuyện.

Máy sẽ thực hiện đo trong khoảng 30-45 giây thì sẽ hiển thị kết quả trên màn hình máy.

Đa số các dòng máy đo huyết áp điện tử, sẽ có 3 chỉ số được hiển thị trên màn hình:

• Dòng đầu tiên hiển thị kết quả huyết áp tâm thu (tối đa).
• Dòng thứ hai hiển thị kết quả huyết áp tâm trương (tối thiểu).
• Dòng cuối cùng là nhịp tim.