Đo huyết áp tay nào chính xác? Tại sao huyết áp 2 tay khác nhau?

Tại sao đo huyết áp 2 tay khác nhau?

Khi đo huyết áp, người ta thường lựa chọn đo ở động mạch cánh tay đây là vị trí đại diện cho huyết áp động mạch chủ, tuy nhiên huyết áp ở vị trí này của 2 cánh tay lại không hoàn toàn giống nhau.

Theo lý thuyết thì không có sự khác nhau lớn giữa huyết áp ở tay trải và tay phải. Tuy nhiên trên thực tế khi đo huyết áp, thì chỉ số ở cánh tay trái cao hơn 1 chút hoặc cánh tay phải cao hơn 1 chút.

Nguyên nhân là bởi huyết áp hay chịu ảnh hưởng của tâm sinh lý con người, và chịu tác động của hoàn cảnh xung quanh, hoặc do băng đeo tay buộc chặt hay lỏng nên trị số đo thường dao động và không ổn định.

Thông thường, huyết áp cánh tay phải và cánh tay trái chênh lệch nhau không quá 20mmHg. Nếu huyết áp ở 2 tay trái phải chênh lệch quá con số này thì phải xem xét xem bệnh nhân có bệnh lý nào khác kèm theo hay không (ví dụ như động mạch chủ hẹp lại, hoặc viêm động mạch lớn). Lúc này, bác sĩ cần đo lại và tìm ra nguyên nhân để có thể tiến hành điều trị.

Đo huyết áp tay nào chính xác?

Có sự chênh lệch khi đo huyết áp như vậy thì đo huyết áp tay nào mới cho được kết quả đúng? Chuyên gia tim mạch luôn khuyên bạn nên đo huyết áp ở cả hai tay, mỗi bên một vài lần. Khi đo như vậy thì tùy từng trường hợp cụ thể bạn nên làm như sau:

• Trường hợp chỉ số huyết áp ở tay trái cao hơn hoặc bằng chỉ số huyết áp ở tay bên phải thì ở những lần đo tiếp theo hãy liên tục đo huyết áp ở tay trái. Trường hợp chỉ số huyết áp ở tay phải cao hơn tay trái thì lại tiếp tục đo huyết áp ở tay bên phải. Cứ làm như vậy thì ta sẽ có được kết quả đo ổn định.
• Trường hợp chỉ số huyết áp đo được ở hai tay chênh lệch thì ta cần thực hiện lại thao tác sao cho đảm bảo được các bước đều đã được thực hiện đúng theo chỉ dẫn. Nếu ta đã chắc chắn thực hiện đúng thao tác mà kết quả đo vẫn có chênh lệch lớn thì đây có thể là điều bất thường và cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa tim mạch để thăm khám ngay.

Mặc dù đã có thể xác định được đo huyết áp tay nào đúng nhưng người bệnh có sự chênh lệch chỉ số huyết áp ở hai tay do bị các bệnh như hẹp động mạch chủ từng đoạn hoặc bị hẹp eo động mạch chủ ngực thì không nên tự đo huyết áp tại nhà, mà hãy đến các cơ sở y tế để thực hiện việc đo này.

Cách đo huyết áp chính xác

Về tư thế đo huyết áp

Người được đo huyết áp cần ở một tư thế ngồi thật thoải mái và nên thư giãn, thoải mái tâm lý trước khi đo khoảng 5 phút. Tuyệt đối không được đo huyết áp khi mới vận động mạnh như leo cầu thang, chạy nhanh, hoặc bị mệt, bị đói, hay ăn quá no,... vì những lúc này thì chỉ số huyết áp sẽ không đúng.

Vị trí đo huyết áp

• Đo ở bắp tay: đặt cánh tay người cần đo ngửa trên mặt bàn sao cho điểm cảm ứng đo nằm phía trên cách nếp ở khuỷu tay khoảng 2cm. 
• Đo ở cổ tay: đặt cánh tay gập ở 1 góc 45 độ và để cho cổ tay ngang tầm với tim.

Thao tác đo huyết áp

Khi đã xác định được đúng tư thế và vị trí đo huyết áp, bạn sẽ đeo bao quấn tay rồi sau đó bấm nút điều khiển ở trên máy để đo huyết áp. Tư thế đo này cần được giữ nguyên cho tới khi nào mà màn hình hiển thị kết quả đo.

Tư thế đo huyết áp chuẩn nhất

Có 4 tư thế đo huyết áp bao gồm:

• Tư thế ngồi: Là tư thế được sử dụng thường xuyên nhất trong thăm khám và điều trị.

Chỉ nên thực hiện đo huyết áp trong tư thế ngồi khi bệnh nhân đã ngồi thoải mái trên ghế có tựa lưng.

Lưu ý khi đo huyết áp trong tư thế ngồi, để chỉ số đo huyết áp được chính xác nhất cần phải đặt cánh tay ngang với vị trí của tim.

• Tư thế đứng: có thể là 1 trong 2 tư thế - đứng thẳng hoặc đứng nghiêng trong nghiệm pháp bàn nghiêng. Tư thế này thường được ứng dụng trong việc kiểm tra huyết áp mục đích để xác định chẩn đoán hạ huyết áp tư thế đứng
• Tư thế nằm ngửa: Là tư thế được sử dụng nhiều cho các bệnh nhân có sức khỏe yếu, hoặc gặp khó khăn trong việc vận động, đứng ngồi.
• Tư thế nằm ngửa và bắt chéo chân

4 tư thế này được vận dụng và kết hợp linh hoạt trong nghiệm pháp và các phương pháp đo khác nhau.

Ví dụ: Trong nghiệm pháp bàn nghiêng sử dụng chẩn đoán hạ huyết áp tư thế. Đây là một nghiệm pháp dùng để đo chỉ số huyết áp và nhịp tim ở cả tư thế nằm và đứng. Nghiệm pháp này được thực hiện trên bàn nghiêng khoảng 70 độ với 3 pha: pha tiền test (ở tư thế nằm ngửa trong 6 phút), pha thụ động (ở tư thế đứng trong 20 phút) và pha thuốc (ở tư thế đứng trong 15 phút).

Cách đánh giá kết quả sau nghiệm pháp bàn nghiêng:

• Trường hợp nếu bệnh nhân không bị ngất, huyết áp tâm thu và nhịp tim không có biến động nhiều: Nghiệm pháp bàn nghiêng ghi nhận âm tính.
• Trường hợp bệnh nhân không bị ngất, huyết áp tâm thu và nhịp tim cũng không biến động nhiều nhưng có kèm thêm triệu chứng như đau đầu, hoặc hoa mắt, chóng mặt...rồi lịm đi: Giả ngất do tâm lý khi làm nghiệm pháp.
• Trường hợp bệnh nhân ngất, huyết áp tâm thu và nhịp tim giảm nhanh nhưng các chỉ số trở lại bình thường khi cho bệnh nhân nằm ngang: Chẩn đoán ngất do phản xạ phế vị.
• Trường hợp bệnh nhân ngất xảy ra sớm ngay sau khi nghiêng bàn một vài phút, huyết áp bị tụt nhanh khi ngất, tuy nhiên nhịp tim không thay đổi nhiều và bệnh nhân dần tỉnh khi cho nằm ngang: Chẩn đoán là ngất do tụt huyết áp tư thế đứng.
• Huyết áp trên 30 lần/phút, huyết áp thay đổi ít, có hoặc không tiền triệu: Chẩn đoán là cơn tim nhanh ở tư thế đứng.

Nên đo huyết áp vào thời gian nào?

Nguyên nhân do huyết áp thường xuyên thay đổi nên những kiến thức về thời gian đo huyết áp là vô cùng cần thiết. Từ đó, để có thể đưa ra kết luận chúng ta có bị tăng huyết áp hay không, hay huyết áp thấp hay là huyết áp bình thường thì cần phải căn cứ vào những trị số đo huyết áp của nhiều ngày, và các thời điểm khác nhau trong một ngày.

Hiểu và nhớ các mốc thời gian đó, sau đó ghi lại các chỉ số huyết áp, bao gồm cả chỉ số huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương, cũng như nhịp tim trong một cuốn nhật ký sẽ giúp việc theo dõi sức khỏe được thuận tiện hơn.

Việc đo huyết áp thường được các chuyên gia khuyên nên thực hiện vào buổi sáng khi ta mới thức dậy và trước khi bước chân ra khỏi giường. Nếu được bác sĩ yêu cầu theo dõi huyết áp nhiều lần trong ngày, thì nên chọn các thời điểm đo cố định, dễ nhớ để dễ có căn cứ so sánh.

Tuy nhiên, các lần đo cần thực hiện sau khi cơ thể đã được nghỉ ngơi ít nhất từ 3-5 phút cùng với tinh thần hoàn toàn thoải mái., không được nói chuyện trong và giữa các lần đo huyết áp. Tuyệt đối không được đo huyết áp sau bữa ăn no hay trong lúc quá đói, quá mệt, hay đang buồn tiểu, đặc biệt sau khi hút thuốc hoặc uống cà phê hoặc đang trong tình trạng căng thẳng, mệt mỏi, nóng giận.

Hy vọng với những chia sẻ này bạn sẽ không còn băn khoăn là nên đo huyết áp tay nào nữa và cũng biết cách theo dõi chỉ số huyết áp của mình để có thể kịp thời phát hiện bất thường nguy hại cho sức khỏe.